Şişmanlık
Depo yağlarının yağsız vücut kütlesine oranla artması ve normal kabul edilen değerlerin üzerine çıkmasına şişmanlık denir.
Şişmanlık oluşumuna çeşitli faktörler etki etmekle birlikte genelde neden, harcanandan fazla kalori alınmasıdır. Bir diğeri ise kalıtımdır. Tedavide başarılı olmak için diyet, egzersiz, davranış tedavisi gibi üçlü bir yöntem izlenmelidir.
İdeal kilo nedir ve nasıl tespit edilir?
Vücut ağırlığı, beden kitle indeksi (BKI= vücut ağırlığı/boy uzunluğunun karesi(m2)) sınırları içinde olduğunda normal kabul edilir. Ancak bazı kişiler vücutları için ideal olan ağırlığı bilmek isterler.
Bu nedenle beden kitle indeksi için de ideal değerler belirlenmiştir. İdeal beden kitle indeksi yetişkin kişilerde erkekler için 22, kadınlar için 21 olarak belirlenmiştir. Ergenlik çağındaki kişilere bu hesaplama esas alınmaz. İdeal vücut ağırlığı da cinsiyete göre ideal olan beden kitle indeksi ile boy uzunluğunun karesinin çarpılması ile bulunur.
Şişmanlık nasıl önlenir ?
Şişmanlık günlük gereksinimler hesaplanarak bu miktarlar yeterli ve dengeli bir biçimde tüketilerek önlenebilir.
Yeterli ve dengeli beslenmek için değişik yaş, cinsiyet ve özel durumlardaki kişilerin enerji ve besin öğeleri gereksinimleri farklıdır. İnsan gereksinmesi olduğu besin öğelerini tartarak alamaz. Bunlar doğal besinlerle karşılanır. Besinlerimiz içerdikleri besin öğelerinin türleri ve miktarları yönünden farklıdır. Bazı besinler proteinden, bazıları herhangi bir vitaminden zengindir. Her besini yeme olanağımız da yoktur. Bu nedenle, besinlerimizi besleyici yönünden 4 grup altında toplayabiliriz:
1. grup; süt ve sütten yapılan yiyecekler,
2. grup; et, tavuk,balık, yumurta, kuru baklagiller,
3. grup; taze sebze ve meyveler,
4.grup da tahıllar ve tahıllardan yapılan yiyeceklerden oluşur.
Bu gruplar içinde yer alan besinler birbirinin yerini tutar. Günlük diyetimizde her gruptan besin bulunur ve bunların miktarları gereksinmemize uygun olursa, yeterli ve dengeli besleniriz.
Yaş gruplarına göre beslenme nasıl olmalıdır?
Cinsiyet farkına ve her yaştaki bireye göre beslenme farklılaşır. Diyet öyküsü alınarak ve fiziksel aktivite düzeyi saptanarak beslenmede belirli düzenlemeler yapılıp sağlıklı beslenme sağlanabilir. Örneğin; 13-24 yaş grubu arasında kabaca ortalama değerler ise;
Et grubundan: Günde en az 2 köfte kadar et, her gün 1 adet yumurta ve haftada 2gün kurubaklagillerden (fasulye, nohut, mercimek) yapılan yemekler,
Süt grubundan: Her gün en az 2 bardak süt veya yoğurt ve en az bir kibrit kutusu kadar (30gr) peynir.
Sebze ve meyve grubundan: Günde en az bir tabak sebze yemeği, 5 porsiyon meyve ayrıca öğünlerde tüketilecek salata,
Tahıl grubundan: Ekmekten en az 6 dilim ekmek, pilav makarna gibi besinlerden ise 1 tabak tüketilmesi gerekmektedir. Fazla hamur işi ve bisküvi tarzı abur cubur gıdalardan tüketilmemesi gerekmektedir.
Yağlardan: Sıvı yağ olanları yemeğin içinde tüketilmesi gerekmekte, kızartılmış besinlerden olabildiğince uzak durulması gerekmektedir.
Şekerlerden: Günde 2 yemek kaşığı bal- reçel- pekmez ve 6-8 kesme şeker yeterlidir. Ayrıca çikolata ve şekerleme tüketilmesinin bizlere fazla kilo alımı dışında bir katkısı bulunmayacaktır.
[nggallery id=1168]
