Prof. Dr. Murat Tulmaç Hipertansiyon
Hipertansiyon Liv Hospital Ankara Kardiyoloji Prof. Dr. Murat Tulmaç, tansiyonun tanımını yaparak hipertansiyonun risk faktörlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini MAG Okurları için açıklıyor.
Kan basıncı (tansiyon) ve yüksek kan basıncı (hipertansiyon) nedir?
Tansiyon, atardamar içinde dolaşan kanın damar duvarına yaptığı basınçtır. Kalbin kasılması esnasındaki değer sistolik (büyük tansiyon), gevşemesi esnasındaki değer de diyastolik, (küçük) tansiyon olarak adlandırılır. Bu değerlerin herhangi birinin farklı günlerde iki ayrı ölçümde yüksek olması ile hipertansiyon teşhisi konulur. Muayenede ölçülen değerin 140/90 mmHg veya üzerinde olması, kendi ölçtüğünüz değerin 135/85 mmHg veya üzerinde olması hipertansiyonunuz olduğunu gösterir. Kuzey Amerika’da yakın zamanlarda 130/80 mmHg üzeri kan basıncı, hipertansiyon olarak kabul edilmeye başlanmıştır.
Hipertansiyonun sağlığımıza nasıl etkileri vardır?
Dünya çapında erişkin nüfusun üçte birinde hipertansiyon mevcuttur ve bu bireylerin ancak beşte birinin kan basıncı kontrol altına alınabilmektedir. Hipertansiyon, önlenebilir erken ölümlerin en önemli sebebidir. Kalp krizi, felç, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, aritmiler ve erken bunamanın ana risk faktörüdür. Kan basıncında 110/70 mmHg üzerinde her 20 mmHg sistolik, her 10 mmHg diyastolik değer artışı kardiyovasküler ölüm riskini ikiye katlar.
Hipertansiyon risk faktörleri nelerdir?
Altmış beş yaş üzeri olmak, ailede hipertansiyon öyküsü (genetik faktörler), diyabet ve böbrek hastalığı varlığı değiştirilemeyen risk faktörleri olarak sayılabilir. Yüksek tuz tüketimi, doymuş ya da trans yağdan zengin beslenme ve az sebze-meyve tüketimi gibi kötü beslenme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam tarzı, obezite, tütün ve alkol kullanımı hipertansiyonun değiştirilebilen risk faktörleri olarak sayılabilir.Uyku apnesi, böbrek damar daralması, böbreküstü bezi sorunları, tiroidin fazla ya da az çalışması, özellikle ağrı kesiciler başta olmak üzere çeşitli ilaçlar hipertansiyon sebebi olabilir.
Hipertansiyonun belirtileri nelerdir?
Hipertansiyon çoğunlukla sinsi seyreder ve belirti vermez; ancak çok yüksek kan basınçları baş ağrısı, görme bulanıklığı, göğüs ağrısı veya nefes darlığına neden olabilir. Bazı bireylerde burun kanaması veya kulakta uğultu yakınmasına neden olabilir.
Hipertansiyonu önlemek veya düzeltmek için ne yapılmalıdır?
Tuzu ve doymuş yağı az, bol lifli gıdalarla beslenmek, fazla kiloları vermek, fiziksel aktiviteyi arttırmak, daha az oturmak, tütün ürünleri kullanmamak, alkol alımını sınırlamak kan basıncını normal sınırlarda tutmak için etkili yaşam tarzı değişiklikleridir. Diyabetik bireylerde kan şekerinin kontrol altında olması kan basıncına da olumlu etki yapar. Bu tedbirlere rağmen hipertansiyon varsa ilaç tedavisi gerekli olur. Hipertansiyon varlığında artan kardiyovasküler riski azaltmak için özellikle yüksek kolesterol gibi diğer riskler üzerine de daha agresif yaklaşmak önemlidir.
Dirençli hipertansiyon nedir, nasıl tedavi edilir?
Kan basıncını düzeltmek için çeşitli yollarla damar genişleten, fazla sıvıyı idrarla attıran veya kalbin atımını yumuşatan ilaçlar kullanılır. Uygun kombinasyonla en az üç ilaçla kontrol altına alınamayan hipertansiyon varlığında direnç olduğundan bahsedilebilir. Çoğu zaman ilaç ya da yaşam tarzı değişikliklerine uyumsuzluk altta yatan sebeptir. Bu durumlarda hipertansiyona neden olan ikincil sebepleri aramak da faydalı olabilir. Bazen kan basıncını kontrol altına alabilmek için renal denervasyon veya karotis sinüs stimulasyonu gibi yeni yöntemler de faydalı olabilir.
