Uzm. Dt. Nurgül Demir Çürükleri Önleyen Beslenme Alışkanlıkları
Okul çağındaki çocuklarda diş sağlığını korumanın yalnızca fırçalama alışkanlığıyla değil, doğru beslenme tercihleriyle de mümkün olduğunu belirten Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir, çürük oluşumunu önleyen beslenme alışkanlıklarını ve ebeveynlerin dikkat etmesi gereken noktaları MAG Okurları için anlatıyor.Okullar açıldı, artık çocukların en az bir öğünleri okul saatlerine denk geliyor. Birçok okulda beslenme programları diyetisyen kontrolünde hazırlanıyor, bazılarında ise beslenmenin evden getirilmesi isteniyor. Bir de tabii, çocukların okul saatleri içerisinde yaptıkları paketli gıda ve şekerli içecek kaçamakları var. Tüm bunları göz önünde bulundurarak okul çağındaki çocuklarda diş çürüklerinin engellenmesinde rol alan beslenme alışkanlıklarını konuşalım.
Okullarda atıştırmalık olarak tüketilen paketli gıdaların ve şekerle tatlandırılmış içeceklerin pek çoğunun diş çürüğü riskini arttırdığı, bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış bir gerçek iken, maalesef her gün kliniklerimizde de sonuçlarıyla sıklıkla karşılaştığımız ciddi bir problem hâline geldi. Meyveli sodalar, kutu meyve suları, hazır kahveler, enerji içecekleri gibi içecekler, ağızdaki çürük yapan bakteriler için önemli bir besin kaynağı olan şekeri yüksek oranda içerir. Tüketim sıklığı ile orantılı olarak da diş çürüğü riskini ciddi oranda arttırır. Çoğu ebeveynin geçmişinde süt dişi tedavisi öyküsü yoktur; ancak, maalesef çocuklarda giderek artan çürük görülme sıklığı, bahsettiğim durumun vahametini gözler önüne seriyor. Bunun en göze çarpan sebebi, çocukların günlük olarak aldıkları rafine şeker miktarıdır.
Gazlı içeceklerin yapısındaki asidin ise, şekerli içeceklerin ağız içinde çözünmesi ile ortaya çıkan aside göre, diş minesi üzerinde daha yıkıcı bir etkiye sahip olduğunu vurgulamak gerekir. Okul çağındaki çocukların şekerle tatlandırılmış içeceklere erişim kolaylığının, içecek otomatlarının her yaştan çocuğun ulaşabileceği kadar yaygın olmasının bir sonucu olarak; beslenmelerini okulda yapan çocuklarda bu içeceklerin tüketimlerinde meydana gelen artış, çocukların tükettiği süt miktarının giderek azalmasına sebep olmakta; vücuda kalsiyum girişini düşürmektedir.
Ekmek ve un, makarna, pirinç gibi tahıllardan üretilen gıdalar karbonhidrat içeriği yüksek besinlerdir. Karbonhidratların sindirimi sonucu açığa çıkan asitler, diş yüzeylerinden mineral çözünmesine yol açarak, çürük oluşumuna sebebiyet verebilir. Paketli atıştırmalık ve içeceklerdeki rafine şekerin, diş çürüklerinin oluşma riskini arttırdığı artık herkes tarafından biliniyor; ancak, çocukların tüketmekten zevk aldığı beyaz ekmek, makarna, pirinç pilavı gibi gıdaların da çürük etkeni olabileceği unutulmamalı ve dengeli beslenme programları dahilinde tüketimleri sınırlı tutulmalıdır.
Çocuklarda çürük oluşma riskinin düşürülmesinde, ağız hijyeni sağlama alışkanlıklarının yanı sıra çürük yapıcı beslenme alışkanlıklarından uzak durmaları, “antikaryojenik” yani “çürük karşıtı” gıdaları tüketmelerinin sağlanması da büyük önem taşımaktadır. Bu noktada evde ebeveynlerin kontrolünde idame ettirilebilen beslenme alışkanlıklarına ek olarak, okuldaki beslenme alışkanları için de mutlaka ebeveynler yönlendirici olmalı ve çocukların okulda yapılan her ara öğünden sonra ağızlarını suyla çalkalamaları veya bolca su içmeleri sağlanmalıdır.
Çürük Karşıtı Beslenme Önerileri
- Elma, kereviz sapı ve havuç; gevrek yapısıyla çocukların okulda diş fırçalayamadıkları zamanlarda diş yüzeylerinin bir miktar temizlenmesini sağlayabilir.
- Kalsiyum ve fosfor içeriği bakımından peynir ve yoğurt, diş minesinin hasar görmüş bölgelerinin onarılarak yeniden güçlenmesine yardımcı olur. Seçilen ürünlerin “şeker ilavesiz” olmasına dikkat edilmesi gerekir. Yoğurt, dilimlenmiş mevsim meyveleri ile tüketilebilir.
- Lahana, ıspanak ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler, vitamin ve mineral içeriği zenginleşmiş tükürük yapımını sağlayarak ağız içinin temizlenebilirliğini arttırır ve diş sağlığının korunmasında rol alır.
- Ay çekirdeği, badem ve ceviz gibi kuruyemişler, içerdikleri mineraller ile dişleri korur, asit atakları ile hasar gören diş dokularının onarılmasına yardımcı olarak, güçlendirilmesine katkı sağlar.
- İçecek olarak, günlük süt, ayran, taze sıkılmış ve katkısız meyve suları tercih edilebilir.
