Doç. Dr. İbrahim Sakçak En İyi Kilo Verme Yöntemi Nedir?
Etkili kilo verme yöntemlerine değinen Obezite ve Diyabet Cerrahı Doç. Dr. İbrahim Sakçak, mide balonu ve tüp mide gibi tıbbi yöntemlerin hangi durumlarda kimlere uygulanması gerektiğini anlatıyor.
Kilo verme yöntemi dendiğinde aslında tek bir sihirli çözüm yok. Kişinin sağlık durumu, yaşı, yaşam tarzı, metabolizması ve psikolojisi yöntemlerin etkinliğini belirliyor; ama bilimsel araştırmalara göre bazı yöntemlerin diğerlerine göre daha etkili ve sürdürülebilir olduğu görülüyor.
- Beslenme Düzenlemesi (En Etkili Faktör)
Kalori açığı oluşturmak, kilo vermenin temel kuralıdır (yaktığından az kalori almak). Akdeniz diyeti, yüksek proteinli diyetler ve düşük glisemik indeksli beslenme hem kilo kaybında hem de uzun vadeli sağlıkta en iyi sonuçları veriyor. Ketojenik ve düşük karbonhidrat diyetleri hızlı kilo kaybı sağlasa da sürdürülebilirliği zayıf.
- Egzersiz
Tek başına çok büyük kilo kaybı sağlamaz ama diyetle birlikte uygulandığında kilo verme hızını artırır ve kas kütlesini korur. Direnç egzersizi (ağırlık) ve kardiyo en etkili kombinasyondur.
- Davranışsal ve Psikolojik Yöntemler
Yeme farkındalığı (mindful eating), duygusal yeme kontrolü ve beslenme günlüğü tutmak kalıcılığı artırır. Destek grupları veya diyetisyenle düzenli takip, başarı oranını yükseltir.
- Tıbbi Yöntemler (Gerekirse)
İlaç tedavileri (ör. GLP-1 agonistleri) özellikle obezite ve metabolik rahatsızlığı olanlarda etkili. Bariatrik cerrahi (mide küçültme vb.), morbid obezite durumlarında en etkili ve kalıcı yöntem.
Kilo vermede en etkili ve sürdürülebilir yöntem; kişiye uygun sağlıklı bir beslenme programı ile düzenli egzersiz ve davranışsal destektir. İlaçlar veya cerrahi sadece tıbbi gereklilik hâlinde kullanılmalıdır. Evet, mide balonu kilo vermede etkili bir yöntem olabilir ama herkese uygun değildir ve kalıcı bir çözüm sayılmaz.
Mide Balonu
Endoskopi ile mideye silikon veya yumuşak bir balon yerleştirilir, serum/fizyolojik sıvı ile şişirilir. Midede yer kapladığı için erken doygunluk hissi sağlar, böylece kişi daha az yemekle tok olur. Genellikle altı ay ila bir yıl kadar mide içinde kalır, sonra çıkarılır.
Etkililiği: İlk altı ayda yüzde on ila yüzde yirmi oranında vücut ağırlığı kaybı sağlanabilir. Diyet ve yaşam tarzı değişikliği ile desteklenirse daha başarılıdır. Kalıcı değildir; balon çıkarıldıktan sonra eski beslenme düzenine dönülürse kilolar geri alınabilir.
Avantajları: Ameliyat gerektirmez (endoskopik yöntem). Geri dönüşümlüdür ve çıkarılabilir. Diyet ve egzersiz ile desteklendiğinde daha kolay kilo verdirir. Özellikle BMI otuz ila kırk arası (obezite ama çok aşırı değilse) kişiler için düşünülebilir.
Dezavantajları/Riskleri: Bulantı, kusma, mide ağrısı gibi yan etkiler sık görülür (özellikle ilk haftalarda). Mide ülseri, reflü, nadiren balon sızıntısı veya bağırsak tıkanıklığı riski vardır… Kalıcı değildir, çıkarıldıktan sonra yaşam tarzı değişmezse kilo geri alınır. Cerrahi yöntemler (ör. tüp mide) kadar uzun vadeli etkiye sahip değildir.
Sonuç: Mide balonu, kısa vadede etkili bir kilo verme desteğidir ama yaşam tarzı değişiklikleri olmadan tek başına çözüm değildir. Özellikle cerrahiye uygun olmayan veya daha hafif obezitesi olan kişiler için geçici bir seçenek olarak kullanılabilir.
Tüp Mide Ameliyatı Nedir?
Tüp mide (sleeve gastrektomi), günümüzde en çok yapılan obezite cerrahisi ve gerçekten de en etkili kilo verme yöntemlerinden biri kabul ediliyor; ama “en etkili” derken kişinin durumuna göre değişebiliyor.
Midenin yaklaşık yüzde yetmiş ila sekseni çıkarılır, geriye ince bir tüp şeklinde mide kalır. Mide hacmi küçülür ve daha az yemekle doygunluk olur. Ayrıca iştah hormonu ghrelin azalır ve iştah düşer.
Etkililiği: İlk bir iki yılda fazla kiloların yüzde altmış ila sekseni verilebilir. Uzun vadede kilo kontrolü mide balonu veya botoksa göre çok daha iyidir. Diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi gibi obeziteye bağlı hastalıkların büyük kısmı düzelir.
Avantajları: Kalıcı ve güçlü bir kilo kaybı sağlar. Yaşam kalitesini artırır, birçok hastalığı düzeltir. Mide botoksu ve balona göre çok daha etkilidir.
Dezavantajları/Riskleri: Cerrahi bir işlem olduğu için anestezi, kanama, kaçak, enfeksiyon gibi riskler taşır. Mide küçüldüğü için ömür boyu beslenme düzenine dikkat etmek gerekir. Vitamin-mineral eksiklikleri gelişebilir, düzenli takip şarttır. Geri dönüşsüzdür (mide çıkarıldığı için balon/botoks gibi geçici değildir).
Sonuç: Tüp mide, obezite cerrahileri arasında en çok tercih edilen ve en etkili kilo verme yöntemlerinden biridir; ama yalnızca BMI ≥ 40 olanlarda veya BMI ≥ 35 olup ek hastalığı (diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi vb.) olanlarda önerilir. Daha hafif kilo fazlalığı olanlarda botoks, balon veya sadece yaşam tarzı değişiklikleri daha uygundur.
