Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Zorunluluğu

Kanun ile, ilgili mükelleflere Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyeti getirildiğini belirten Ankara Defterdarı Yüksel Duman, bu cihazları ve nasıl kullanıldıklarını açıklayarak kimlerin kullanma zorunluluğunun bulunduğuna ve kimlerin muaf tutulduğuna ilişkin MAG Business Okurlarını bilgilendiriyor. Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyeti; 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun ile, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlara getirilmiştir.

Daha sonra yayımlanan 426 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de 3100 sayılı Kanun’a göre kullanmak zorunda oldukları ödeme kaydedici cihazların yerine (perakende teslimde bulunan veya hizmet ifa eden) Vergi Usul Kanunu’na göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde de “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları” (YN ÖKC) kullanma mecburiyeti getirilmiştir.

Bu yazımızda bahsi geçen “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar”ın ne olduğu, hangi mükelleflerin kullanma zorunluluğu olup, hangi mükelleflerin kullanımdan muaf tutulduğu, mevzuata uygun olarak YN ÖKC’lerin nasıl edinilip, nasıl kullanılması gerektiğine ilişkin bilgilendirmeler yapılmıştır.

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazların Kullanım Amacı ve Türleri

YN ÖKC’ler, teknolojik gelişmeler çerçevesinde teknik özellikleri yeniden belirlenen ödeme kaydedici cihazları ifade etmektedir. Yeni nesil cihazlar, internet yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığına (GİB) güvenli şekilde veri aktarabilen ve iletişim kurabilen bilgisayar tabanlı cihazlardır. Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazların 2 türü vardır:

-Bünyesinde banka POS’u barındıran EFT-POS özellikli olanlar

-Bünyesinde banka POS’u barındırmayıp haricen POS cihazı bağlanabilen basit/bilgisayar bağlantılı olanlar

Yukarıda belirtilen 2 tür YN ÖKC’ler arasında birtakım temel farklar bulunmaktadır. EFT-POS özellikli YN ÖKC’ler, bünyesinde banka POS’u da barındıran bütünleşik yazarkasalardır. Basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC’lerin ise, bünyesinde banka POS’u bulunmamakta olup, mükellefin istemesi halinde haricen banka POS’u kablolu olarak bağlanabilmektedir. Bütün YN ÖKC’lerin ortak noktası ise bilgisayar tabanlı olması ve internet yoluyla GİB Bilgi Sistemleri ile iletişim kurabilme özelliklerinin bulunmasıdır.

Banka, kredi, yemek kartı vb. kartlarla satış yapmayan mükellefler; bünyesinde POS cihazı barındırmayan basit/bilgisayar bağlantılı ÖKC kullanabilecekleri gibi, EFT-POS özelliği olan cihazlardan temin edip ÖKC firması aracılığı ile POS özelliği kısmını kullanıma açtırmadan sadece yazarkasa özelliğini de kullanabilirler. Mükelleflerin banka/kredi kartı ile tahsilat yapabilmesi için eskiden olduğu gibi YN ÖKC uygulamasında da bankalar ile Üye İşyeri Anlaşması yapması gerekmektedir.

Yeni Nesil ÖKC Kullanım Esasları

YN ÖKC’lerde satış işleminin cihazda sonlandırılması, günlük kapanış raporları bilgilerinin otomatik olarak Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Sistemi’ne (GİB BS) iletilmiş olması esastır. Perakende mal ve hizmet satışlarında kullanılan ilgili harici yazılım ve donanımların ÖKC’ler ile eşleştirilerek birlikte çalışması esastır.

Yeni Nesil ÖKC ile Düzenlenecek Belgeler

Mükellefler, YN ÖKC kullanmak suretiyle gerçekleştirdikleri;

-Nakit satışlarda YN ÖKC satış fişi,

-Banka/kredi kartı ile yapılan satışlarda banka slipini de ihtiva eden bütünleşik YN ÖKC satış fişi,

-Fatura ile belgelendirilen satışlarda yemek fişi/yemek kartı karşılığı verilen mal satışı ve hizmet ifalarında, mal teslimi veya hizmet ifasından önce ön tahsilat (avans) mahiyetinde alınan tutarların belgelendirilmesinde, otopark giriş işlemlerinde, fatura tahsilatı işlemlerinde, YN ÖKC “Bilgi Fişleri Teknik Kılavuzu”nda belirtildiği şekilde YN ÖKC bilgi fişi, düzenleyerek müşterilerine vereceklerdir.

Yeni Nesil ÖKC Kullanma Mecburiyetinin Başlama Tarihi

Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra, satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarların (perakende teslimde bulunan veya hizmet ifa eden) 213 sayılı Kanun’a göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde kullandıkları EN ÖKC’lerin, mali hafızalarının dolup dolmadığına bakılmaksızın 1/7/2024 tarihine kadar YN ÖKC’ler ile değiştirilmesi zorunludur. Dileyen mükellefler bu tarihten önce de Bakanlıkça onaylanmış YN ÖKC’leri kullanmaya başlayabileceklerdir.

Satın alınan YN ÖKC’lerin, 1/7/2024 tarihini geçmemek şartıyla, fatura tarihini takip eden 30 gün içerisinde kullanılmaya başlanması ayrıca mevcut EN ÖKC’lerin de aynı süre içerisinde 15/5/2004 tarihli ve 25463 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 60 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ’de belirlenen esaslara göre hurdaya ayrılması gerekmektedir.

Perakende mal satan veya hizmet veren mükelleflerin;

-Eski Nesil ÖKC’leri hurdaya ayırması,

-Seyyar EFT-POS cihazı kullanmaması,

-Seyyar EFT-POS cihazına sahip olanların bu cihazları kendilerine teslim eden banka veya ödeme kuruluşuna iade etmesi gerekmektedir.

Belirtilen sürelerde, banka kartları ile ödeme taleplerini kabul edecek uygulamalar yüklenmeyen EFT-POS özellikli YN ÖKC’ler ve EFT-POS bağlantısı yapılmayan basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC’ler kullanıma kapatılarak pasif duruma alınacaktır. Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmesi ile birlikte YN ÖKC’ler tekrar kullanıma açılacaktır. Ayrıca;

-EN ÖKC’lerin YN ÖKC’ler ile değiştirilmemesi

-Seyyar EFT-POS cihazlarının iade edilmeyip kullanılmaya devam edilmesi

-Banka kartlarıyla ödeme kabul edilmemesi durumunda

Vergi Usul Kanunu’na göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyeti kapsamında olduğu halde EFT-POS cihazı kullandığı, Başkanlığımızca tespit edilen mükelleflerde bulunan POS cihazlarının ödeme ve elektronik para kuruluşları ile bankalar tarafından geri alınması için 10/01/2025 tarihine kadar süre verilmiştir.

Yeni Nesil ÖKC Kullanma Mecburiyeti Kapsamında Olanlar

3100 sayılı Kanun’a göre eski nesil ÖKC kullanan veya kullanması gereken mükellefler aynı zamanda YN ÖKC kullanma mecburiyeti kapsamındadır. 3100 sayılı Kanun’daki düzenlemeye göre; birinci ve ikinci sınıf tüccarların fatura verilme zorunluluğu bulunmayan perakende mal ve hizmet satışlarında ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti bulunmaktadır.

Maliye Bakanlığınca genel tebliğler ile, faaliyetlerinde ÖKC kullanım zorunluluğu bulunmadığı bildirilen mükelleflerin, YN ÖKC kullanma mecburiyeti bulunmamaktadır.

Yeni Nesil ÖKC Kullanma Mecburiyeti Kapsamında Olmayanlar

3100 sayılı Kanun kapsamına girmeyen;

-Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar dışındaki mükellefler (basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbapları, zirai kazanç sahipleri, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, diğer kazanç ve ırat sahipleri, ücret geliri elde edenler),

-perakende mal ve hizmet satışı bulunmayan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar (örneğin, toptancılar),

-Bakanlıkça mecburiyet dışı bırakılanların

YN ÖKC kullanma mecburiyetleri bulunmamaktadır. Basit Usul kapsamında olan mükellefler zorunlu olmamakla birlikte, istemeleri halinde YN ÖKC kullanabilirler.

YN ÖKC’lerde Banka Kartlarına İlişkin Aktif Bir Ödeme Uygulaması Kullanılması Zorunluluğu

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyeti kapsamında olan mükelleflerden, EFT-POS özellikli YN ÖKC ve basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC kullananlardan;

-Öteden beri EFT-POS özellikli YN ÖKC kullananlar, 1/7/2024 tarihinden itibaren en az bir banka veya diğer kuruluş ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye iş yeri anlaşması yaparak kullanılan her bir YN ÖKC aracılığıyla banka kartları ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadırlar.

-1/7/2024 tarihinden sonra (bu tarih dâhil) EFT-POS özellikli YN ÖKC kullanmaya başlayanlar, cihazın aktivasyon tarihinden itibaren en geç 30 gün içerisinde en az bir banka veya diğer kuruluş ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye iş yeri anlaşması yapmak ve banka kartları ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadırlar.

-30/12/2023 tarihi ile 1/7/2024 tarihi arasında EFT-POS özellikli YN ÖKC kullanmaya başlayanlar, 1/7/2024 tarihinden itibaren en az bir banka veya diğer kuruluş ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye iş yeri anlaşması yaparak kullanılan her bir YN ÖKC aracılığıyla banka kartları ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadırlar. Ancak, EFT-POS özellikli YN ÖKC’nin kullanılmaya başlandığı tarih ile 1/7/2024 tarihi arasında 30 günden az süre bulunması durumunda, 30 gün içerisinde her bir YN ÖKC aracılığıyla banka kartları ile ödeme taleplerinin kabul edilmesine başlanması gerekmektedir.

-Ancak basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC kullananlar her bir YN ÖKC’nin EFT-POS ile bağlantısını yaptıktan sonra banka kartları ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadırlar.