Prof. Dr. Turgay Akgül N’apcaz Bu Prostatı?
Prostatı önlemenin bir yolunun olup olmadığı sorusunu sıklıkla aldığını belirten Prof. Dr. Turgay Akgül, prostat büyümesini kısmen geciktirebilen faktörler hakkında MAG Okurlarını bilgilendiriyor.
Bir üroloji doktoru olarak, gerek dost meclislerinde gerek arkadaş sohbetlerinde en çok karşılaştığım soruların başında başlıktaki soru gelir. Hatta cevap beklenmeden ikinci soru bir anda patlar: “Yok mu bu prostatı önlemenin çaresi?”. O esnada ortamdaki tüm gözler size çevrilir. Siz aslında “pek de yok” demeyi planlarken insanların umut dolu gözlerini görüp “kısmen de olsa var” dersiniz. Evet, tam olarak önleyemesek de, bu yazıda prostat büyümesini kısmen geciktirebilme ihtimali olan faktörlere bakacağız.
Aslında prostat büyümesinin geciktirilmesi; yaşam tarzı değişikliği, düzenli tarama ve risk faktörlerinin farkındalığının bir kombinasyonunu içerir. Kalbimize veya genel sağlığımıza iyi gelecek her faktörün prostat sağlığına da iyi geleceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Meyve, sebze, tam tahıllar ve yağsız proteinler açısından zengin bir diyetin prostat dostu, kırmızı et ve yüksek yağlı gıdalardan zengin diyetin ise prostat düşmanı olduğunu aklımızda tutmalıyız. Yüksek sıcaklıkta kızartma veya ızgaradan kaynaklanan kömürleşmiş et, kansere yol açan kimyasal bir bileşik üretebilir ve bu nedenle mutlaka kaçınmak gerekir.
Özellikle acılı ve baharatlı yemeklerin prostatta oluşturacağı rahatsızlığı göz ardı etmemeliyiz. Aşırı kafein alımı yine mesane irritasyonuna neden olarak prostat üzerindeki baskıyı arttırır.
Omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir diyet, prostat hastalıklarında rol oynayan bileşiklerin etkisini azaltmaya yardımcı olabilir. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin gıdalar arasında somon, uskumru ve sardalya gibi soğuk su balıklarının yanı sıra yumurta, ceviz ve bazı bitkisel yağlar yer alır. Özellikle prostat kanseri insidansının azalmasıyla ilişkili olduğu tespit edilen bitkisel besinler arasında baklagiller ve yulaftaki beta-sitosterol, domatesteki likopen (kırmızı bir karotenoid) ve sızma zeytinyağındaki oleuropein yer almaktadır. Klinik çalışmalar; soyanın PSA seviyelerini düşürebileceğini ve yeşil çayın, prostat kanseri riski yüksek olan erkeklerin risklerini azaltmalarına yardımcı olabileceğini öne sürmüştür. Tam da burada D vitamini için ayrı bir parantez açmakta fayda var. Çoğu insan yeterince D vitamini almaz ancak, D vitaminin prostat kanserine ve diğer birçok duruma karşı korunmaya yardımcı olabileceğini bilmemiz gerekli. D vitamini açısından zengin gıdalar arasında morina karaciğeri yağı ve yabani somon bulunmaktadır. Güneş daha iyi ve daha kolay ulaşılabilir bir D vitamini kaynağı olduğundan, birçok uzman her gün on dakika güneşe maruz kalmayı (güneş kremi olmadan) önermektedir.
Prostat sağlığını korumak için gün boyunca bol su için. Aşırı alkol tüketimi, prostat sorunları riskinin artmasıyla bağlantılı olabilir. Alkol, prostat bölgesinde lokal konjesyona neden olarak şikayetlerin artmasını veya başlamasını tetikleyebilir. Tütün kullanmak, prostat kanseri de dâhil olmak üzere prostat sorunları riskinin artmasıyla bağlantılıdır. Eğer kullanıyorsanız, bırakmayı düşünün.
Düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı bir kilonun korunmasına ve prostat sorunları riskinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Haftanın çoğu günü en az otuz dakika orta düzeyde egzersiz yapmayı hedefleyin. Ayrıca düzenli cinsel hayatı olan erkeklerin prostat kanseri tanısı alma olasılığının üçte ikiye kadar daha az olduğu gösterilmiştir. Obezite, prostat kanseri de dâhil olmak üzere prostat sorunları riskinin artmasıyla ilişkilidir. Diyet ve egzersiz yoluyla sağlıklı kilonuzu korumayı hedefleyin.
Prostat hastalıklarında tanı tipik olarak prostat spesifik antijen (PSA) kan testi ve parmakla rektal muayeneyi içerir. Taramaya ne zaman başlayacağınız ve bireysel risk faktörlerinize göre ne sıklıkla tekrarlayacağınız konusunda bizlerden yardım alabilirsiniz. Baba veya erkek kardeş gibi yakın bir akrabanızda prostat kanseri olması, riskinizi artırır. Aile geçmişinizin, mutlaka prostat hastalıkları yönünden farkında olun ve bu konuyu mutlaka bizlere bildirin.
