Uzm. Dt. Nurgül Demir Diş Tedavisinde Genel Anestezi ve Sedasyon
Çocuklarda diş hekimi fobisini azaltmak ve özel durumlarda güvenli tedavi sağlamak amacıyla kullanılan sedasyon ve genel anestezi yöntemlerini açıklayan Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir, bu tedavilerin nasıl ve ne zaman uygulanması gerektiğini MAG Okurları için detaylandırıyor.
Diş hekimi fobisi, diş tedavisi sırasında duyulacağından endişe edilen şiddetli ağrılara karşı geliştirilen korku, kontrol edilemeyen ve çoğu zaman diş tedavilerinin uygulanabilirliğini engelleyebilecek düzeyde karşımıza çıkan yüksek kaygı seviyesi ile oluşur. Çocuklarda, etraftan duyulan ağrılı diş tedavisi hikâyeleri ve geç kalınan diş problemlerinin hissettirdiği şiddetli diş ağrısı deneyimleri de diş hekimi fobisi gelişmesine sebep olabilir. Diş hekimi fobisi veya kontrol edilemeyen bulantı refleksi varlığında, korku ve kaygı düzeyinin çok yüksek olduğu vakalarda, bazı sistemik hastalıkların sebep olduğu ve hastamızın koltukta yapılan işlemlere uyum göstermesini engelleyen özel durumlarda, özel gereksinimli hastalarımızda diş tedavilerinin uyutularak yapılması tek tedavi seçeneği olarak karşımıza geliyor.
Çocuklarda uyutularak yapılan diş tedavilerinde sürecin güvenle ilerlemesinin ilk adımı, işlemden önce tıp doktorlarının gerekli gördüğü güncel tetkiklerin yapılarak, çocuğun genel sağlık durumu ve tıbbi geçmişi ile birlikte eksiksiz olarak değerlendirilmesidir. Hastanın diyabet, konjenital kalp hastalığı, kanama problemi ve pıhtılaşma bozukluğu, geçirilmiş/planlanan kalp ameliyatı veya radyoterapi/kemoterapi gibi özel durumları varsa, mutlaka doktorundan konsültasyon istenerek, doktorun yönlendirmesine göre ön hazırlık yapılmalıdır. İkinci adım ise, planlanan tedavilerin ameliyathane ortamında, anestezi uzmanı ile birlikte tamamlanmasıdır. Tedavi bitiminde, uyandırma aşamasına geçildiğinde de çocuk hasta, anestezi uzmanı tarafından uyandırılmalı ve bir süre gözetim altında tutulduktan sonra taburcu edilmelidir. Anestezi uzmanının onay vermesi hâlinde, hastanın takip altında olduğu herhangi bir sistemik hastalığı da yok ise, hastanede kalmasına gerek olmaksızın aynı gün içinde hastaneden çıkışı yapılabilir.
Uyutarak Diş Tedavisi Yapılması Planlanırken Dikkat!
Çocuk diş hekimliğinde sedasyon veya genel anestezi kararı; hastanın yaşı, yapılacak olan diş tedavileri ve planan tedavi süresi göz önünde bulundurularak, Amerikan Pediatrik Diş Hekimleri Derneğinin yönergelerine göre verilir. Her iki yöntemde de hasta, işlem sonrasında bir şey hatırlamaz. Özellikle çocuklarda uyutularak yapılan tedaviler ile, ilerleyen yaşlara taşınabilecek bir diş hekimi fobisinin önüne geçilebilir.
Sedasyon, sedatif ilaçlar ile bilinç düzeyinin kontrollü olarak baskılandığı, derinliğin ayarlanabildiği bir uyku hâlidir. Çocuk hastalarda kısa sürecek diş tedavilerinde uygulanır. Genel anestezide ise, hastanın ameliyathane ortamında, anestetik ilaçların etkisiyle derin bir uyku hâline geçmesi sağlanır. Solunum ve dolaşım fonksiyonlarının düzenli olarak kontrol altında tutulduğu geri dönüşlü bu derin uyku hâlinde, tedaviler tamamlanana kadar hastaya devamlı olarak solunum desteği sağlanır.
Değinilmesi gereken bir diğer önemli nokta da, çocuklarda görülen ileri düzey kalp hastalıklarının bazılarında, genel anestezi yüksek riskli bir tedavi seçeneği olabilir. Ağız hijyeni alışkanlıklarının bebeklik döneminden itibaren ebeveyn kontrolünde devamlılığının sağlanması, çocuk diş hekimi kontrollerinin aksatılmaması ve diş çürüklerinin erken dönemde tedavi edilmesi doğuştan kalp hastalığı olan çocuklarda karşılaşılabilecek riskleri kontrol altında tutabilmek için önemlidir. Böylece, çocukların, diş hekimi koltuğunda sınırlı süre gösterebildikleri uyumu kaybetmeden, işlem süresi kısa tutulabilecek şekilde planlanan tedavi randevularıyla diş tedavileri tamamlanabilir.
