Gözde Erdoğan Şahenk: Anaokulunda Oryantasyonun Önemi

“Süper Dadı” isimli TV programı ile milyonlara çocuk dilinden anlamanın yollarını anlatan ve kitaplarıyla bu konulara ışık tutan Gözde Erdoğan Şahenk, bir çocuğun anaokuluna başlarken yaşayabileceği sorunları ele alarak neler yapılabileceğini MAG Okurları için anlattı.

Bir çocuk, anaokuluna ne zaman başlamalıdır?

Anaokuluna başlama yaşı; dış etkenlere, çocuğun gelişimine, ebeveynin çalışma durumuna, yaşam koşullarına göre farklılık gösterse de çocukların üç yaş sonrasında anaokuluna başlamaları onların sosyal, duygusal, zihinsel gelişimi ve yaşam becerilerini geliştirebilmeleri için çok önemlidir.

Çocuklar anaokuluna başlarken nasıl kaygılar yaşayabilir, bunların sonucunda meydana gelebilecek fiziki şikayetler neler olabilir? Bu kaygıları azaltmak için neler yapılabilir?

Çocuklar okula ilk defa başlarken evden, ebeveynden de ilk defa bir birey olarak ayrılığı yaşarlar. Okul; çocuğun ebeveyninden ayrı, birey olarak dahil olduğu ilk topluluktur. Her ayrılıkta olduğu gibi, okula başlama sürecinde de çocuklar hem büyük bir merak ve heyecan yaşar hem de ayrılığın kaygısını yoğun bir şekilde hissedebilir.

Okula başlamadan önce ya da başlarken çocuklar ayrılık kaygısı yaşayabilir, anneden ayrılamayıp kaybetme korkusu hissedebilir. Bu duyguları dışarıya yansıtırken ağlayarak tepki verebilir, ebeveynlerini bırakmakta zorlanabilirler. Bütün bunlara karşı ebeveynlerin, çocukları okula başlamadan önce ön hazırlık yapmasını öneririm. Okula ön hazırlık yaparken:

• Çocuğunuzla önceden, gideceği okulu birlikte ziyaret edin.
• Okulda çocuğunuzun ne tür durumlarla karşılaşacağını, oyun yoluyla ya da basit bir dille ifade ederek anlatın.
• Eğer mümkünse öğretmeni ile tanıştırın.
• Okulun oryantasyon sürecini, okul rehber öğretmeni ile görüşerek öğrenin.
• Oryantasyon sürecinde öğretmen ya da okul pedagogundan destek alın.
• Ağlama süreci yaşandığı ya da çocuğun kaygılı olduğu anları yaşadığınız zaman çocuğunuzun korkusunu hafife almadan -eğer çocuk istiyorsa sarılabilir- oradaki kaygısını sakinleştirmeye gayret edin.

Peki, çocukların bu kaygıları yaşamasının sebebi nedir?

Okul, hayatın bir sembolüdür. Okul, bir çocuğun ebeveyninden ayrılıp hayata karşı birey olarak attığı ilk adımdır. Doğası gereği hem merak eder hem de kaygılanır. Bazı ebeveyn-çocuk ilişkisinde yaşanan kaygılar yoğunsa, ebeveynin çocuğunu okula bırakma konusunda endişesi varsa, çocukla ebeveyn o güne kadar küçük bile olsa hiç ayrılık yaşamadıysa okul bu tür kaygıların ortaya çıkması için zemin hazırlar.

Okul korkusu taşıyan bir çocuğa ebeveyni nasıl yaklaşmalıdır? Hangi durumlarda uzmana başvurmalıdır?

Okul başlamadan önce okula ön hazırlık sürecini evde ebeveynin tamamlamasını öneriyorum. Ebeveyn olarak, çocuğun tüm duygularını kabul edebilmek önemli. Korkularını hafife almadan, yok saymadan, onu dinleyerek iletişimde kalınmalıdır.

Okul oryantasyon süreci bir aydan daha fazla bir zamana yayıldığında ve çocuğun bu süreçte olağan dışı bir öfke, ağlama, kaygı vb. tepkileri gözlemleniyorsa bir uzmana başvurulmasını öneririm.

Çocukları anaokuluna başlayacak olan ebeveynlerin karşılaşabileceği sorunlar neler olabilir?

Okula oryantasyon, başlangıç aşaması için çok önemlidir. Burada ebeveynlere önerim her zaman; çocukları okula başlamadan önce okulun rehberliği ile iletişim halinde olup oryantasyon programlarını öğrenmeleri. Böylelikle adaptasyon kolaylaştıracaktır.

Her çocuğun okul sürecine vereceği tepki farklı olabilir fakat sıklıkla ağlama ve ebeveyninden ayrılamama olarak davranışı gözlemleyebiliriz. Bu durum ilk haftalarda çok normaldir fakat süresi uzadığında gözlemlenmesi ve sebeplerinin araştırılması gerekebilir.

Çocuklar ilk günden itibaren -ortalamada iki hafta olan bu süreç kimi zaman uzayabilir- oryantasyon sürecinden geçerler. Ebeveyn, her zaman çocuğuyla güven ilişkisini koruyarak okula adaptasyon sağlayabilir.