Uzm. Dr. Nural Aydın Fibromiyalji Tedavisi

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nural Aydın, fibromiyaljinin açıklamasını yaparak, belirtilerine ve tedavi yöntemlerine ışık tutuyor…

Fibromiyalji nedir?

• Vücudun, omurilik ve beyinle “konuşma” biçimindeki bozulma durumudur.

• Toplumda insanların yüzde iki ila dördünü etkiler. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür.

• Bağışıklık sistemindeki bir bozukluk veya iltihaba dayalı bir hastalık değildir ancak, son araştırmalar, sinir sisteminin dahil olduğunu göstermektedir.

• Fibromiyalji hastasının en büyük sıkıntısı “anlaşılamamaktır”.

• Tanısı büyük ölçüde hasta hikâyesi ve fizikî muayene bulgularına dayanmaktadır.

• Bu hastalığı tespit edecek özel bir test yoktur ancak, diğer hastalıkları dışlamak için laboratuvar testlerine veya görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir.

• Kişiye özel uygun tedavi yöntemleri ile semptomlarda belirgin rahatlama görülebilir.

• Düzenli egzersiz ve uyku hijyeni, tedavinin en önemli parçasıdır.

• Manuel tedavi, fizik tedavi, nöral terapi ve proloterapi kliniğimizde ağrılarla hızlıca baş etmede kullandığımız başlıca yöntemlerdir.

Halk arasında fibromiyalji hastalığı sıkça duyulur oldu. Bu hastalık hakkında biraz daha detay verebilir misiniz?

Fibromiyalji, vücutta yaygın ağrı ve hassasiyetin yanı sıra, yorgunluk ve uyku sorunlarına neden olan kronik bir hastalıktır. Aslında işin özü, kişinin ağrı eşiğinin belirgin oranda düşmesidir. Her türlü uyarana karşı vücutta aşırı hassasiyet olur. Hafıza ve duygu durum bozuklukları da tabloya eşlik edebilmektedir. Fibromiyalji en çok orta yaş kadınlarda görülse de erkek ve çocuklarda da karşımıza çıkabilmektedir. Romatizmal hastalığı olan kişilerde fibromiyaljiye yakalanma riski daha fazladır. Fibromiyalji hastasını belki de en çok sıkıntıya sokan durum, aile bireyleri veya çevre tarafından anlaşılamamaktır. Fibromiyaljide ağrıya karşılık gelecek bir doku hasarı yoktur. Tetkikler sıklıkla normal gelir. Bu da aile bireylerinde kafa karışıklığına, ilgisizliğe, bıkkınlığa yol açabilir. Oysaki her hastalıkta olduğu gibi fibromiyaljide de en önemli ilaç “kişi desteğidir”.

Fibromiyalji neden olur?

Fibromiyaljiye neden olan sebepler henüz tam olarak aydınlatılamamış olsa da hastalık gelişiminde rol oynadığı düşünülen bazı tetikleyici faktörler vardır. Geçirilmiş enfeksiyonlar (özellikle sindirim sistemi enfeksiyonları, grip ve zatürre gibi), duygusal ve fiziksel travmalar, stresler, genetik geçişler ve mükemmeliyetçi kişilik yapısı bunlara örnektir. Sonuçta, vücudun omurilik ve beyinle “konuşma” biçiminde bozulma meydana gelir. Beyin kimyasalları ve protein seviyeleri değişir. Kronik ağrılı olma durumu hastaların, gelecekte oluşabilecek hastalıklar açısından kaygı seviyesini arttırabilmektedir. Şunu gayet iyi biliyoruz ki fibromiyalji yaşam kalitesini çok olumsuz etkilese de bu durum herhangi bir felç, kanser, fiziksel şekil bozukluğu veya hayati bir riske neden olmaz.

Başlıca belirtiler nelerdir?

Fibromiyaljide hissedilen ağrı yaygın olabildiği gibi bölgesel ve gezici de olabilir. Yanma, zonklama hissi bacak ve kollarda yoğun bir şekilde hissedilebilir. Ayrıca yorgunluk, halsizlik, uyku bölünmeleri, kas ve eklemlerde -özellikle sabahları- saatler süren katılık hissi, kollarda, bacaklarda uyuşma veya karıncalanma, dokunma hassasiyeti, konsantrasyon ve hafıza ile ilgili sorunlar (Bu durum “beyin sisi” olarak da adlandırılmaktadır.), ağrılı adet durumu, şişkinlik veya kabızlık gibi sindirim sorunları, reflü, hassas bağırsak sendromu, migren veya gerilim tipi baş ağrısı, aşırı aktif mesane ve depresyon; fibromiyaljinin yaygın semptom yelpazesine örnektir.   

Tanısı nasıl konulur?

Fibromiyalji tıp camiasında arafta kalmış bir konudur. Ne yazık ki birçok fibromiyalji hastası psikiyatri polikliniklerinde yıllarca yalnızca depresyona yönelik tedavi edilmektedir.  Tanıda en önemli husus, doktorun bu hastalığa aşina olması ve bu geniş semptom yelpazesinde tetkikler içinde boğulmamasıdır. Fiziki muayene ve hasta hikâyesi bize çok yardımcı olur. Muayenede vücudun belirli noktalarına basınç uygulandığında aşırı hassasiyet görülebilir. Fibromiyalji ile karışabilecek diğer hastalıkları (hipotiroidi, romatizmal hastalıklar gibi) dışlayabilmek amaçlı kan testleri ve/veya görüntüleme yöntemleri istenebilir. Polimyaljiya romatika, romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklar fibromiyaljiden farklı olarak eklem ve dokuda iltihaplanmaya neden olur.

Bu hastalığın tedavisi ile ilgili bilgi verebilir misiniz?

Fibromiyalji tedavisinde en iyi sonuç, sıklıkla birden fazla tedavi yöntemi kullanılarak elde edilir. Tedavide iki konuya odaklanmak önemlidir: Uyku kalitesinin arttırılması ve egzersizin günlük rutine dahil edilmesi. Araştırmalar, en etkili tedavinin fiziksel egzersiz olduğunu göstermektedir ancak, unutulmamalıdır ki bu hastalıktan muzdarip kişiler güne enerji eksikliği ile başladıkları için yoğun sporlar bu kişiler için uygun değildir. Düzenli, tempolu, açık havada yapılan yürüyüşler, esnetme egzersizleri ve yoga, semptomları rahatlatır. Uyku hijyeninde; mümkünse çok geç saatlerde yatılmaması, her akşam yaklaşık aynı saatlerde yatağa gidilmesi, uykudan en az iki saat öncesinde kafein tüketiminin kesilmesi, teknolojik aletlerin yatak odasında bulundurulmaması ve ortam sıcaklığının uygun seviyeye getirilmesi önemlidir. Meditasyon ve bilişsel davranışçı terapiler, düşünce ve davranışların ağrı ve diğer semptomları nasıl etkilediğini anlamaya odaklanan, fibromiyaljide etkili terapi yöntemleridir. Klasik ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler fibromiyaljide etkili olmazlar. Hastanın öne çıkan semptomlarından yola çıkıp uygun ilaç tedavisinin belirlenmesi gerekmektedir. Vitamin depolarındaki eksiklikler giderilmeli, depresyon ön plandaysa antidepresan içerikli ilaçlar; aşırı hassasiyet ve ağrı ön plandaysa nöropatik ağrı ilaçları tercih edilebilir. Bu ilaçlar sinir hücrelerinin aşısı aktivitesini bloke ederek çalışır. Kliniğimizde, konusunda uzman fizyoterapist arkadaşlarımla beraber hastalarımızı değerlendirip kişiye özel tedavi içeriğine karar vermekteyiz. Medikal tedavinin yanı sıra manuel tedavi, fizik tedavi ve çeşitli enjeksiyon yöntemleri, hastalarımızın semptomlarını gidermede başlıca kullandığımız yöntemlerdir.