Zat Ve Kanaat Defteri ve Kişilik Tipleri

“Evrenden Torpilim Var” adlı kitabın yazarı Aykut Oğut yeni bir kitap yazdı. Adını okuyucu kendisi koyuyor ve kapağında bir ayna var. Tavsiye ediyorum.  126. sayfasında ilişki üçgeninden bahsediyor.  Diyor ki, önce ilişkiyi yaratıyoruz, sonra deneyimliyoruz. Deneyimleyebileceğimiz bir şey kalmayınca da yok ediyoruz. Yarat-deneyimle-yok et. O zaman, bir ilişkiyi devam ettirmek istiyorsak sihirli cümle ne olmalı? “Kendinin hep farkında olmak ve geliştirmek” olabilir mi? Veya “her gün kendini baştan yaratmak”? Ya da “değiştirebileceği tek insanın kendisi olduğunu fark etmek ve bu yolda yapılması gerekenleri anlamak”? Bence hepsi. Belki bu yazıyı okurken sizin aklınıza daha bir sürü cümle gelmiştir. Onların da hepsi…

Zat ve kanaat defteri sadece hayatımıza giren kişilerin özelliklerini barındırmıyor. Kendi görüşlerimizi aktardığımız için bize bizi anlatıyor. Kimde neyi algılıyor ve satırlara döküyorsak, o bizim özelliklerimiz aslında. Olmak istediğimiz biz veya nefret ettiğimiz biz…

Hayatımıza giren veya çıkan herkesi sevgiyle anmak ve sevgiyle serbest bırakmak en olgun ve seviyeli davranış biçimi olacaktır diye düşünüyorum. Herkesin bir rolü var. Oynayan gidiyor veya kalanın rolü devam ediyor. Bize bir şeyler anlatmak istiyor veya bizden bir şeyler öğrenmek…

Bazen çok kızdığım ve hatta nefret ettiğim insanlar oluyor. Hemen içime dönüyor ve soruyorum; neyi değiştirmeliyim veya ne anlamalıyım diye. Cevap bulamıyorsam o insandan hemen uzaklaşıyorum. Belki de sadece kötülük yapmak istiyordur. Veya rolü kötülük üzerine kurgulanmıştır. O zaman o insana daha büyük bir hayranlık duyuyorum. Kötülük yapmayı kabul etmek ve bu rolü üstlenmenin ağırlığını taşımak gerçekten çok zor. İlk önce nefret etmek ve sonrasında gelen farkındalık sayesinde, rolü keşfetme büyüsü birleşince, nötr bir pozisyona geçebilmenin keyfine ulaşıyorum. Tabi ki bu bir süreç. O kişinin sadece sizinle olan ilişkisi, anlamlandırabilmenize yetmeyebilir. O zaman o kişinin diğer insanlarla ilişkilerine bakmak ciddi bir çalışma gerektirecektir.  Ama çok keyifli. Çünkü o sırada kendinizi tanıyorsunuz. Sizdeki kötülükleri gördükçe, düzeltme yoluna gidebiliyorsunuz. Veya sadece iyiliklerinize odaklanabilir ve böylece ne mükemmel bir insan olduğunuzu anlarsınız.

Bir restorana veya her hangi bir iş yerine gittiğimde çalışan insanların coşkusuna ve hizmet biçimlerine bakarım. Bu ince bakış, o yerin sahibi ve verimliliği hakkında bana bilgi verir. Eve gidince de defterime, gözlemlediğim farklı kişilik tiplerini not ederim. Duygu üçlüsü olan; yardımsever, motive eden, bireyci mi? Düşünme üçlüsü olan;  araştırmacı, sadık, coşkulu mu? Yoksa içgüdüleriyle harekete geçme üçlüsü; lider, barışçı, reformcu mu? Dokuz kişilik tipinden hangisine uygun olduğunu bulduktan sonra, kaç maskeyle dolaştıklarını keşfetmek çok daha kolay oluyor benim için. Bu arada hiç şüphesiz ki kendimi daha iyi tanıyorum. Düşüncelerim ve analizlerimden oluşan bir aynada yansımama bakıyorum.

Yukarıda bahsettiğim kişilik tiplerinden kısa kısa bahsedeceğim. Çok eğlenceli bulacaksınız. Bu özet bilgi ile etrafınıza şöyle bir bakın, farkındalık ayarlarınızı kontrol edin, detaylı bilgi için araştırın ve işte sağlıklı ve sağlıksız halleriyle sırasıyla yazdım buyruuuunnn;

Yardımsever: Cömert, tarafsız ve fedakardır. İnsanların duygularını anlayabilir. Sıcak ve ilgilidir. Arkadaş canlısı ve iyi niyetlidir. Vazgeçilmez olduğunu düşünür ve himaye etmeyi sever. Hükmedici ve zorlayıcı olabilir. Yardım ettiği için, insanlardan her şeyi elde etmeye hakkı olduğunu düşünür. Karşılığında sevilmek için sever. Olumsuz duygularını ihmal ederler. Kişilik tipleri arasında en sinsi olan olabilirler. Çünkü yaptıkları fedakarlık sonucunda fedakarlık beklerler. Kendilerinin çok iyi olduklarına inanarak en büyük kötülükleri yapabilirler.

Motive eden: Kendilerinden emin, enerjik, uyumlu. Kendini geliştirme konusunda azimli ve hayranlık uyandıran. Kariyer ve başarıya önem verir. Narsist, kibirli ve gösterişe düşkündür. Fırsatçı ve çıkarcı olabilir. Kincidir ve sahip olamadıklarına zarar verebilir. Başkalarının hayranlığını kazanmak ve ilgi görmek ister. Görüntüleri ve gerçek kişilikleri arasında bir uçurum olabilir. Zamanla imajları sahip oldukları tek gerçek haline gelebilir. Kendinden daha başarılı olana nefret duyabilir.

Bireyci: İlham dolu ve yaratıcı. Sanatçı ve romantiktir. Kendi içine dönüp canı sıkkın ve melankolik hale gelebilir. Kendine ve insanlara yabancılaşabilir. Duygularını korumak için aniden geri çekilebilir. En büyük kusurları kendilerinden nefret edebilme potansiyelleridir.

Araştırmacı: Öngörü sahibi. Derinlemesine kavrayabilen. Öngörü ile gözlemleme yeteneği. Entelektüel ve analitiktir. İlginçtir. Dünyayı hem sever hem de korkar. Yalnız yaşamayı tercih edebilir. Alaycı ve muhaliftir. Çok saplantılı davranabilirler ve kötüyle beraber iyiyi de dışlayabilirler.

Sadık: Kendiyle barışık. Bağımsız ama takım oyuncusu. Gelenekçi ve organizasyon adamı. Güvensiz ve bağımlı olabilir. Çok endişeli olabilir. Sevilmek ve onaylanmak ister. Mantıksız davranarak, korkularının gerçekleşmesine neden olabilir. Terk edilip yalnız kalmaktan korkarlar. Önce kendilerine güvenmeyi öğrenirlerse başkalarına da güvenirler.

Coşkulu: Keyifli, sevinç dolu. Hayattan zevk alan. Yeni deneyimlere açıktır. İsteklerini elde etmek için kaba, kırıcı olabilir. Mutlu olmak için her şeyin daha fazlasını yapmak ve sahip olmak isterler. Mahrum kalma korkularını aşamazlarsa tüketmeye devam ederler. Ve tükenirler.

Lider: Gönlü güzel, cesur, güçlü, otoriter, emreden, onurlu, koruyan. Çok saldırgan ve kaba olabilir. Sert, bireyci ve iş çeviren olabilir. Hırslı ve yoluna çıkanların gözünü korkutan. İnsanlar üzerinde hakimiyet kurma isteği. En derin arzuları içinde hapsolma riskleri vardır.

Barışçı: Bağımsız ve tatmin olmuştur. İyimser ve rahatlatıcıdır. İyi huylu ve gerçekten hoş bir insandır. Problemleri görmek istemeyebilir. Tartışma ve gerilimden uzak durmak ister. Üzücü şeyleri görmezden gelmeyi isteyebilir. Acı çekmeyi öğrenebildiğinde kazandığı tecrübelerle kendini yaratabilir.

Reformcu: Akıllı, sezgileri güçlü. Gerçekçi ve dengeli. Çok dürüsttür. Ahlak hocasıdır. Mükemmeliyetçi ve işkoliktir. Öfkelidir ve insanları azarlar. Davranışlarıyla insanları  rahatsız eder. Her zaman kendini haklı görür. Hep haklı olmak isterler. Hayatta sadece mantığın değil, duygularında var olduğunu öğrenmeleri gerekir.

Sevgiyle ve ilgiyle yazdım. Gözlerinize sağlık. Berna Sarıoğlu