Uzm. Dt. Nurgül Demir Diş Çürüğü Riskini Arttıran Beslenme Alışkanlıkları
Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Nurgül Demir, çocuklarda diş çürüklerinin yalnızca şekerli ve paketli gıdalarla değil, doğal ya da kompleks karbonhidrat içeren masum görünümlü yiyeceklerle de ilişkili olabileceğini vurgulayarak ağız hijyeninin korunması hakkında MAG Okurlarını bilgilendiriyor.
Çocuklarda diş çürüklerinin oluşumunu engellemeye çalışırken hep şekerler, karamelize gıdalar, asitli ürünler gibi daha çok paketli atıştırmalık ve içecekler risk faktörü olarak ön plana çıkar. Rafine şeker içeren bu kaçamaklar kadar, çocukların öğünlerinde sıklıkla tükettikleri; masum görünüşlü yiyeceklerdeki diş çürüğü tehlikesinin de farkında olmak gerekir.
Karbonhidratlar, doğada en çok bulunan bileşiklerdir. Karbonhidratların sindirimi sonucu açığa çıkan asitler, diş yüzeylerinden mineral çözünmesine yol açarak, çürük oluşumuna sebebiyet verebilir. Sıklıkla tükettiğimiz, tahıl ürünlerindeki, sebze ve meyvelerdeki karbonhidratlar sindirim sırasında şekere parçalanır. Saf şeker tüketimini arttıran bu durum, diş çürüklerinin oluşması riskini arttırırken; özellikle ağız hijyeni yetersiz çocuklarda ağız ve diş sağlığının idame ettirilebilmesini zorlaştırır.
Ekmek ve un, makarna, pirinç gibi tahıllardan üretilen gıdalar karbonhidrat içeriği yüksek besinlerdir. Paketli atıştırmalık ve içeceklerdeki rafine şekerin, diş çürüklerinin oluşma riskini arttırdığı artık herkes tarafından biliniyor; ancak, çocukların tüketmekten zevk aldığı beyaz ekmek, makarna, pirinç pilavı gibi gıdaların da çürük etkeni olabileceği unutulmamalıdır.
Nişastalı besinler, diş yüzeylerinde yapışık halde kalabilen ve ağız ortamından uzaklaşması uzun süren, kompleks yapıda karbonhidratlardır. Pirinç, patates, mısır gibi çocukların öğünlerinde sürekli görmek istediği gıdaların, diş çürüklerinin oluşmasında rol oynadığı göz önünde bulundurulmalı ve tüketim sıklığı sınırlandırılmalıdır.
Sabah kahvaltılarının kurtarıcısı konumundaki tatlandırılmış kahvaltılık gevrekler ve kurutulmuş meyveler, içeriğindeki besleyici özellikteki bileşenlere rağmen çürük riskini arttıran besinlerdir. Bal, meyve suları, hazır kahveler, konserve gıdalar da günlük koşturmalar içinde popülerleşen kaçamaklardandır ve yüksek oranda şeker içererek, diş sağlığını riske sokar.
Sebze ve meyvelerin yapısında bulunan doğal şekerlerin çürük yapma potansiyeli, yiyecek ve içeceklere ilave edilen şekerler kadar yüksek olmasa da, özellikle çürük riski yüksek çocuklarda; üzüm, incir, karpuz, kiraz gibi şeker içeriğinin yüksek olduğu bilinen mevsim meyveleri, ara öğünlerdeki tüketim sıklığı kontrol altında tutulması gereken besinlerdir.
Yüksek protein ve düşük karbonhidrat içeriğiyle, dişlerin çürüklere karşı korunmasında rol oynayan süt, peynir, et, yumurta, fıstık, yeşil yapraklı sebzeler ise, tükürük salgısının artmasını ve yapısının çürük önleyici bileşenlerce zenginleşmesini sağlayarak da diş çürüklerinin önlenmesinde büyük önem arz eder.
Tüm bunların yanı sıra, çikolata şeker içeriği nedeniyle çürük riskini arttırdığı bilinen atıştırmalıklardan olmasına rağmen, içeriğindeki teobrominin, diş çürüklerinin önlenmesinde etkili olabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur. Karamelize, krokanlı, marşmelovlu diğer atıştırmalıklara göre daha masum görünmesine rağmen, tüketiminin sınırlanması diş çürüğü riskinin kontrol altında tutulmasında önemlidir.
Çocuklarda Diş Çürüklerinin Oluşmasını Engellemek İçin Beslenme Önerileri
ï Şeker tüketim sıklığının artmasıyla birlikte, diş çürüğü riski de artmaktadır. Çocuklarda ağız ve diş sağlığının idame ettirilebilmesi için, ana öğünlerde karbonhidrat içeren gıdaların tüketim sıklığı mümkün olduğunca kontrol altında tutulmalı ve diş dostu gıdalara daha fazla yer verilmelidir.
ï Ara öğünlerde tercih edilecek kaçamaklar, doğal şeker içeren meyvelerle sınırlı kalmalıdır. Ara öğün sayısı mümkün olduğunca azaltılarak, meyve tüketiminden sonra bolca su tüketilmeli ve ağız ortamındaki şekerin uzaklaştırılarak, asidik ortamın tamponlanması sağlanmalıdır.
ï Şeker alımının sınırlandırılmasının, günde iki sefer florlu diş macunu ile diş fırçalama gerekliliği kadar önem taşıdığı ve şekerin sadece paketli atıştırmalıklarda olmadığı konusunda farkındalığın arttırılması, diş çürüklerinin önlenmesinde göz ardı edilemez bir öneme sahiptir.
ï Ekmek, un, makarna, pirinç, patates gibi gıdaların diş çürüklerinin oluşmasında rol oynadığı göz önünde bulundurulmalı ve tüketim sıklığı sınırlandırılmalıdır.
ï Süt, peynir, et, yumurta, fıstık, yeşil yapraklı sebzeler, tükürük salgısının artmasını ve bileşiminin çürük önleyici bileşenlerce zenginleşmesini sağlayarak dişlerin çürüklere karşı korunmasında rol oynar.
