Uzm. Dt. Nurgül Demir Bebeklerde Emzik Kullanımı

Çocuk Diş Hekimi Uzm. Dt. Nurgül Demir, günümüzde ebeveynler arasında yaygın bir tartışma konusu olan bebek emziği kullanımı hakkında MAG Okurlarına faydalı ipuçları veriyor…

Emme alışkanlığı; bebeklerin anne karnında öğrendikleri, beslenme ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra bebeğin, anne ile bağlarını güçlü kılarak güvende hissetmesini sağlayan bir reflekstir. Alıştıkları bu fizyolojik tatmin ile bebeklerin, beslenme zamanları dışında da parmak veya dillerini emmeye devam ettiğini görebilirsiniz. Bu alışkanlıkların önüne geçebilmek ve sakinleştirici, yatıştırıcı etkisinden faydalanmak amacıyla emzikler, bebeklik döneminde tercih edilebilir. Emzik kullanımına doğru zamanda başlanmalı ve seçilen emziğin, bebeğin damak gelişimine zarar vermeyecek özellikler taşıdığından emin olunmalıdır.

“Amerikan Pediatri Akademisi; yeni doğanlarda, bebeğin anne memesini emmeye alışana kadar, memeyi reddetme riskinin önüne geçilebilmesi için emzik kullanımına başlanmamasını önermektedir.”

Uzun süreli emzik kullanımı, çenelerde gelişim bozukluğu ve çeneler kapalıyken ön dişlerin arasına dil ucu girecek kadar açıklık kalması olarak tanımlanan “open bite” görülme riskini arttırır. Emzik kullanım süresi uzadıkça, arka dişlerde de kapanış bozuklukları oluşabilir; kapanış bozukluklarına, ön dişlerin orta hatta birleştiği bölgelerde kaymalar da eşlik edebilir. Bu problemlerin önüne geçebilmek için, süt köpek dişlerinin çıkmaya başladığı, bebeklerin ortalama on sekiz aylık dönemlerinde, emzik kullanımı bırakılmalı veya sınırlandırılmalıdır. Bebeğin emzik emme “süresinin kısaltılması” ve “sıklığının düşürülmesi”, diş ve çene kemiklerinde oluşabilecek bozuklukların önlenmesi için önemlidir. Uzun süreli emzik kullanımı; kemik gelişimi devam eden büyüme çağındaki çocuklarda üst ön dişlerin, olması gerektiğinden daha önde konumlanma riski açısından, parmak emme alışkanlığı kadar büyük risk oluşturur.

Çene gelişimini ve diş dizilimini daha az etkileyeceği iddiasıyla piyasaya sürülen ortodontik emzikler de ebeveynler için yeni bir alternatif olarak değerlendirebilir; ancak, yapılan bilimsel çalışmaların sonuçlarına ait veriler, ortodontik emzik kullanımının koşulsuz önerilebilmesi için yeterli değildir. Emzik, kullanım sırasında üst damakla temas halindedir. Bu durum, ortodontik veya geleneksel; hava delikleri olan veya olmayan tüm emzik çeşitlerinde; emziğin üst damağı destekliyor olması gerektiğini önemli bir nokta haline getirir. Bebeğin çene yapısına uygun olarak seçilen emziğin, fonksiyon sırasında üst damağı yeteri kadar kaplıyor olması; üst damağın boyutsal olarak küçülme riskini azaltabilir. On dört aylık döneme kadar devam eden ortodontik emzik kullanımının kalıcı parmak emme alışkanlığının engellenmesinde etkili olabileceğini gösteren çalışmalar, ortodontik emzik kullanımının bir avantajı olarak değerlendirilebilir.

“Tüm bunların yanı sıra, emziğin bebekler için göz ardı edilemeyecek bir yararı vardır ki, o da, bebeklerde uyku sırasında ani bebek ölümlerine karşı koruyucu etkisinin bulunmasıdır.”

Dilin önde konumlanmasını sağlayarak hava yolunu açık tuttuğu, bu sayede ani bebek ölümü riskini azalttığı belirtilmektedir. Tabii bu durum bebekler emzik kullanımına zorlanmalı gibi algılanmasın ancak, emzik kullanımının bir avantajı olarak değerlendirilebilir. Diğer bir taraftan, annenin ilaç kullanımı veya bazı sistemik hastalıkları nedeniyle bebeği emziremediği durumlarda da emzik kullanımı bebekte emme refleksinin geliştirilmesinde faydalı olacaktır.

• Emzik; anne, baba ve bakıcılar da dâhil, asla bir başkasının ağzına sokulmamalıdır.
• Bebeğin emziğe alışmasını sağlamak, uykuya dalmasını kolaylaştırmak veya sağlığı için faydalı olabileceği düşüncesiyle; emzik bal veya pekmeze batırılarak bebeğe verilmemelidir. Bebeğin, ağzında şekerli bir besinle uykuya dalması “erken çocukluk çağı çürüğü” denilen şiddetli çürüklerin temel sebeplerindendir.
• Bebeğin meyve tüketimini arttırmak ve vitamin almasını kolay hale getirmek amacıyla; hazneli emziklerin içine koyularak bebeğe verilmesi, çürük riski yüksek olan bebeklerde erken diş kaybı riskini arttırabilir. Emzikle meyve tüketimini keyif haline getiren bebeklerde, meyvelerde bulunan şeker, çürük bakterisi bulunan ağız ortamında, kaşıkla beslenmeye oranla daha uzun süre kalarak çürük riskini arttırır.
• Emzik seçimi yapılırken, kesinlikle Bisfenol-A (BPA) içermeyen emzikler tercih edilmelidir. Özellikle, üreme sağlığına olan zararlı etkilerinden dolayı bebekler için üretilen ürünlerde BPA kullanımı pek çok ülkede yasaklanmıştır. Lateks emzikler de; lateks alerjisi riskinden dolayı ve bakteri tutulumu diğer materyallerden yapılan emziklere göre daha yüksek olduğu için tercih edilmemelidir.
• Ağızdan düşerek yeniden ağza alınan veya doğru şekilde ve sıklıkta temizlenmeyen emzik yüzeylerindeki bakteri, mikroorganizma tutulumu; ağızda mantar gibi lokal enfeksiyonlara, mide bağırsak sisteminde ciddi hastalıklara sebep olabilir. Emziklerin temizlenmesi için özel olarak üretilen sterilizatörler kullanılabileceği gibi; iki günde bir beş dakika kaynatılması da yeterli olacaktır.