Uzm. Dr. Zeliha Bektaş Şeffaf Plak Tedavisi

Invisalign Sağlayıcı Ortodonti Uzmanı Dr. Zeliha Bektaş, şeffaf plak tedavisinin ilerleyişini ele alarak kolaylık sağlayan yönlerini ve çocuklar için eğlenceli hale getirdikleri taraflarını anlatıyor.

Ortodontik tedavi nedir, hangi vakalar ortodontik tedaviyle çözümlenebilir?

Ortodontik tedavi; çapraşık dişler, çene yapısındaki bozukluklar ve kapanış problemleri gibi vakalarda diş telleri, apareyler, şeffaf plaklar gibi araçlar kullanılarak uygulanan yöntemleri kapsayan bir tedavidir. 

Şeffaf plak tedavisi nedir, avantajları nelerdir?

Şeffaf plak tedavisi, diş telinin alternatifi olan bir tedavi yöntemidir. Diş çapraşıklıkları, çene ve kapanış bozuklukları şeffaf plak tedavisiyle çözülebilir. Kişiye özel üretilen ve yedi ila on günde bir değiştirilen şeffaf plaklar dişlere belirli kuvvetler uygulayarak dişlerin aşamalı olarak düzelmesini sağlar. Şeffaf plakların, diş teliyle kıyaslandığında birçok avantajı bulunmaktadır. Öncelikle, şeffaf plaklar dışarıdan neredeyse hiç görünmezler. Ayrıca, çıkarılıp dişler fırçalanabildiği için diş teline göre çok daha hijyenik bir tedavi alternatifi sunarlar ve diş eti rahatsızlıklarının oluşma ihtimalini düşürürler. Bunun dışında şeffaf plak tedavisinde diş teli tedavisinin aksine yeme  içme yasağı yoktur. Tel tedavisinde yasaklı olan sert, asitli ve yapışkan yiyecekleri şeffaf plak tedavisi gören kişiler özgürce yiyip içebilirler. Düğün, toplantı gibi özel günlerde de şeffaf plakları çıkarmak mümkündür. Aslında özel günlerde de çıkarılmayabilir, çünkü plaklar ağızdayken de tedavi olduğunuzun anlaşılması çok güçtür. Hatta hastalarımızın bazıları şeffaf plakların, dişlerini daha büyük ve parlak gösterdiklerini ve bu nedenle plakları hiç çıkarmak istemediklerini belirtiyorlar.

Şeffaf plak tedavisi sırasında ağrı veya hassasiyet olur mu?

Genel anlamda ortodontik tedavi sırasında dişler çene kemiği içerisinde hareket ettiği için bir miktar ağrı olması normaldir; fakat ağrı seviyesi çok düşük olmakla birlikte hiç ağrı olmayabilir. Yapılan araştırmalar; şeffaf plak tedavisindeki ağrı seviyesinin, diş teli tedavisine göre çok daha düşük seviyelerde olduğunu göstermektedir. Klinik gözlemlerimiz de bu araştırma sonuçlarıyla uyumludur.

Şeffaf plakların kullanım süresi nedir?

Şeffaf plakların kullanım süresi vakadan vakaya değişmektedir; ancak, klinik gözlemlerimiz şeffaf plak tedavisinin diş teli tedavisine göre daha hızlı sonuç verdiğini göstermektedir. Şeffaf plak tedavisinde iyi sonuç alabilmek için plakların günde yirmi ila yirmi iki saat aralığında kullanılması gerekmektedir.

Şeffaf plak tedavilerinde kontrol süreçleri nasıl ilerler?

Şeffaf plak tedavisinde plaklar, onaylanan tedavi planına göre topluca üretilmektedir. Hastalarımıza kontrol sıklığına göre belirli sayıda plaklar veriyoruz ve bu plakları bir sonraki kontrol randevusuna göre yedi ila on günde bir değiştirerek kullanmalarını istiyoruz. Hastalarımızın şeffaf plak tedavisinde diş teli tedavilerinin aksine her ay doktor kontrolüne gelmelerine de gerek yoktur. Doktorun tercihine göre altı ila sekiz haftada bir kontrol yeterli olmaktadır; ancak, şehir dışında veya yurt dışında yaşayan hastalarımızda planlamayı bu durumu göz önünde bulundurarak yapıp kontrol sıklığını daha da uzatabiliyoruz.

Şeffaf plak tedavisi çocuklar için uygun mudur? Önerdiğiniz yaş aralığı nedir?

Tedavi yönteminden bağımsız olarak çocukların ilk ortodontik muayenesinin altı ya da yedi yaşında yapılması önerilmektedir. Gerekli ise, yaklaşık on iki yaşında, daimi dişler sürene kadar çocuklar için uygun olan şeffaf plak ya da aparey tedavi yöntemi uygulanır. Bu süreçte genellikle daimi dişlerin düzgün bir şekilde sürmesi ve/veya çene problemlerinin giderilmesi hedeflenir. On iki yaşından sonra tüm daimi dişler sürdüğünde ise ihtiyaç görülmesi durumunda ikinci aşama şeffaf plak yöntemi uygulanabilir. Çocuklarda şeffaf plak tedavisi oldukça etkili ve hızlı sonuç vermektedir.

Şeffaf plak tedavisini çocuklar için daha eğlenceli hale getirmenin bir yolu var mı?

Çocukların hayatı oyun, biz de onların hayatına uyum sağlayıp bu tedaviyi oyun haline getirmeyi hedefliyoruz. Çocuklar sticker’lar ile oynamayı çok seviyorlar. Şeffaf plakları onlar için eğlenceli hale getirmek amacıyla plakların üzerine yapıştırabilecekleri sticker’lar veriyoruz. Böylece tedavi süreci çocuklar açısından bir oyun haline geliyor.

Şeffaf plak tedavilerinde acil olabilecek bir durum yaşanabilir mi? Böyle bir durumda hastaların ne yapması gerekir?

Diş teli tedavisinde braket kopmaları, tel batması veya braketlerin yapısı nedeniyle ağız içi yaralanmalar olabilir. Özellikle spor sırasında alınan ufak darbelerde bile yaralanmalar meydana gelebilir. Bu durumlara klinikte müdahale etmek gerekir. Oysaki şeffaf plak tedavisinde ağız içinde keskin veya sert yüzeyli aparatlar bulunmadığı için acil durumlarla karşılaşmamaktayız. Rutin kontrollerimizde dişin yüzeyine yapıştırdığımız ataşmanlardan düşenler varsa veya plak uyumsuzluğu söz konusuysa gerekli işlemleri gerçekleştiriyoruz. Bunlar genelde acil durum oluşturmuyor.

Dijitalleşmenin daha da yaygın olduğu günümüz dünyasında şeffaf plak tedavileri için geliştirilmiş mobil uygulamalar var mı?

Hastaların tedavi süreçlerinde karşılaşabilecekleri her türlü problem için çözüm önerilerinin yer aldığı, tedavi sürecinin aşama aşama gösterildiği, plakların değiştirileceği zamanın hatırlatıldığı, gün içinde plakların kullanılmadığı süreyi hesaplayan uygulama bulunmaktadır. Bu uygulama hastaya tedavi yolculuğunda büyük destek sağlamaktadır.

Günümüz teknolojisini ortodontiye nasıl entegre ediyorsunuz? Bu bağlamda ağız içi tarayıcıların sunduğu avantajlar nelerdir?

Teknolojinin ve dijitalleşmenin sağladığı avantajların diş hekimliğindeki en önemli yansıması ağız içi tarayıcılar oldu. Bu tarayıcılar yardımıyla hastalarımızın dişlerinin dijital ikizini oluşturuyoruz ve çok kısa bir sürede dişlerinin son halinin nasıl olacağını gösterebiliyoruz. Eskiden hastalarımıza dişlerinin tedavi sonunda nasıl görüneceğini anlatıp kendilerinden bunu hayal etmelerini beklerdik. Günümüz teknolojisinin sunduğu avantajlar sayesinde çok kısa bir işlemle hastalarımıza görsel olarak dişlerinin tedavi öncesi ve sonrasındaki halini karşılaştırmalı olarak gösterebiliyoruz. 

Yapay zekâ birçok sektörü kökten değiştiriyor? Bu teknolojinin ortodonti dünyasında nasıl bir etki yaratmasını bekliyorsunuz?

Aslında yapay zekâ uygulamaları; ağız içi tarayıcılar ve planlama sürecimizde efektif olarak kullanılıyor. Ağız içi tarayıcılarla hastanın dişleri dijital ortama aktarıldıktan sonra yapay zekâ uygulaması tarama yapılan dişlerin aksını referans alarak bir model oluşturuyor. Burada hastalar tedavi sonunda dişlerinin nasıl görüneceğini görebiliyor. Hekim birkaç saniye içinde bu simülasyon üzerinde istediği gibi planlama yapabilmekte ve dişler üzerinde değişiklik yapıp hastaya birkaç alternatif sunabilmektedir. Sonra hekim tarafından detaylı planlama sürecine geçiliyor. Öncesinde teknisyenle hekim arasında her işlem için bir talimat ve düzenleme sürecine girilirken artık hekimlerin yaptıkları değişiklikler anlık olarak yapay zekâ uygulamaları tarafından değerlendirilip birkaç saniye içerisinde tedavi planına işlenebiliyor. Bu şekilde teknisyenlerin yaptıkları uygulama sürecini yapay zekâ devralmış oluyor. Gelecekte planlama sürecinde hekimlere yapay zekâ uygulamalarının çok daha fazla destek olacağını düşünüyorum.