Menisküs Ameliyatsız da Tedavi Edilebilir
Romatem Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi Medikal Direktörü Prof. Dr. Alper Murat Ulaşlı, menisküs yırtıkları ve tedavilerine ışık tutuyor…
Menisküs yırtıkları mutlaka ameliyat mı edilmelidir?
Menisküsler hilal veya yarım ay şeklinde fibröz yani kolajenden zengin yapıda bir kıkırdaktır. Diz eklemini oluşturan femur (uyluk) ve tibia (bacak) kemikleri arasında yer alıyor. Menisküs, dizin stabilitesini sağlıyor ve iki kemik arasındaki sürtünmeyi azaltırken süspansiyon yaparak kıkırdak yaralanmasını engelliyor; dizler için önemli bir görevi var yani. Menisküs hasarları genelde iki tip ortaya çıkıyor. Birincisi spor yaralanması veya travmaya bağlı akut hasar; ikincisi ise yıpranmaya veya aşınmaya bağlı hasarlar. Akut yırtıklar büyükse cerrahi gerekebiliyor. Kronik yırtıklar ise semptomatik olarak tedavi edilebiliyor. Fizik tedavi, egzersiz, analjezik anti inflamatuar ilaçlar, eklem içi PRP, eksozom, kök hücre enjeksiyonları birçok hastada ameliyata gerek kalmadan hastaların şikayetlerini ortadan kaldırabiliyor. Eğer ağrı geçmiyor veya ilerliyorsa, dizde şişlik eklem hareketinde kısıtlanmalara neden oluyorsa cerrahi tamir gerekebiliyor. Geçmişte hasarlı kesim veya menisküsün tamamını almak yoluna gidilirken, bugün menisküslerin dizin mekaniğindeki yeri daha iyi anlaşıldığından olabildiğince korumaya yönelik bir tedavi yaklaşımı ön plandadır.
Menisküs yırtıkları en sık rastlanan diz problemi midir?
Dizin en sık rastlanan problemi eklem aşınması, yıpranması anlamına gelen kireçlenme yani osteoartrittir. Menisküs hasarlarını tek başına veya osteoartrit ile birlikte görebiliyoruz. Dizin diğer hastalıklarını; ön çapraz bağ yırtıkları, atlayıcı/zıplayıcı dizi, iç veya dış yan bağları yırtıkları, diz kapağı hasarı ve çıkması olarak sıralayabiliriz.
Menisküs yaralanmaları neden olur?
Genç yaşlarda travma, aşırı kullanım durumlarına bağlı gelişebilir. Büyük bir travma olması şart değil, ani bir dönme veya tekrarlayan çömelip kalkma sonrasında da olabilir. Özellikle içe ve dışa eğilmeler ve dönmeler yırtık riskini artırıyor. İleri yaşlarda ise daha çok aşınma ve yıpranmalara bağlı gelişiyor.
Menisküs yaralanmaları en sık kimlerde görülüyor?
Hem gençlerde hem ileri yaşlarda görülebilir. Özellikle genç yaşlarda oluşan menisküs yaralanmaları spor yaparken geçirilen travmalar sonrasında oluşuyor. İleri yaşlardaki menisküs yaralanmaları, yırtıkları ise hafif bir yere ters basma sırasında veya çömelirken bile yıllar içinde yıpranıp incelmiş menisküsler nedeniyle olabiliyor.
Menisküs yaralanmaları ne gibi sıkıntılara yol açıyor?
Menisküs yaralanmalarında ilk belirti dizlerde ağrıdır. Genellikle merdiven inip çıkma, tuvalet kullanma, herhangi bir sportif faaliyette, namaz kılma gibi diz kırma hareketlerinde kendini belli eder. Sıvı birikmesine bağlı şişlik, eklem hareketinde kısıtlılık, yürüme güçlüğü, dizde takılma, boşalma hissine neden olur. Tekrarlayan menisküs yırtıkları eklemin erken aşınmasına ve kireçlenmesine neden olabilir.
Menisküs tedavisinde ne zaman fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci devreye girer?
İki haftadan uzun süren diz ağrılarınız varsa, travma veya zorlayıcı hareket sonrası başlayan şiddetli ağrılarınız varsa mutlaka bir fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanına başvurun diyoruz. Menisküs yaralanmalarında fizik tedavinin amacı efüzyonu yani sıvı birikmesini azaltmak, yürümeyi normale döndürmek, eklem hareketlerini ağrısız şekilde gerçekleştirmek, kas zayıflamasını engellemek, dizin propriosepsiyonunu yani genel ve normal durumunu, duruşunu korumaktır.
