Güneş Enerjisi Yatırımlarında Vergisel Avantajlar Serkan Yıldız
Şirketlerin GES yatırımı için teşvik belgesi almalarının önemli avantajlar sağlayacağını belirten Mali Müşavir Serkan Yıldız, bu konudaki teşviklere ışık tutarak örneklerle açıklama yapıyor.
Güneş ve rüzgâr enerjisiyle elektrik üretimi yatırımları, 5209 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla bölgesel teşvik uygulamasının kapsamına alınmıştır. Karara göre güneş enerjisine (GES) dayalı elektrik üretim tesisi yatırımları ile rüzgâr enerjisine (RES) dayalı elektrik üretim tesisi yatırımları;
– Faiz desteği sağlanmaksızın,
– 1, 2 ve 3. bölgelerde gerçekleştirilmeleri halinde 4. bölgede uygulanan; 4, 5 ve 6. bölgelerde gerçekleştirilmeleri halinde ise bulunduğu bölgede uygulanan bölgesel desteklerden yararlanır. 2012/1 sayılı Yatırım Teşvik Tebliğine göre ise, yurt dışından temin edilecek ekipmanlar teşvik kapsamına girmez.
Teşvikler
Bu mevzuata göre şirketlerin yararlanacakları teşvikler aşağıdaki şekilde olacaktır:
1) Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
GES ve RES’le elektrik üretimine yönelik yatırım yapan mükelleflerin, bu yatırımın tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamını aşmamak kaydıyla;
– Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
– Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son 6 aylık dönemde SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından karşılanır.
2) Sigorta Primi (İşçi Hissesi) Desteği
- bölgede gerçekleştirilecek yatırımlarla sağlanan ilave istihdam için;
– Tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla,
– İşveren tarafından SGK’ya ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı,
tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle işveren adına Ticaret Bakanlığı bütçesinden karşılanır.
3) KDV İstisnası
KDV Kanunu’nun 13/d maddesinde, yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamalarının KDV’den istisna olduğu hükmü yer alır.
Yatırım teşvik belgesi ekinde yer alan, amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetler KDV ödenmeden alınabilir.
4) Damga Vergisi ve Harç İstisnası
GES ve RES yatırımlarına ilişkin düzenlenecek kağıt, sözleşme ve benzeri dokümanlar için damga vergisi hesaplanmayacak ve ayrıca bu işlemler için harç alınmayacaktır.
5) Belediye Gelirleri İstisnası
GES ve RES yatırımları dolayısıyla Belediye Gelirleri Kanunu’na göre alınan;
– Bina inşaat harcı
– Parselasyon harcı
– İfraz ve tevhit harcı
– Plan ve proje tasdik harcı
– Zemin açma izni ve toprak hafriyatı harcı
– Yapı kullanma izni harcı
ödenmeyecektir.
6) Emlak Vergisi İstisnası
Eğer GES ve RES için bina inşa edilirse, bu binalar 5 yıl süre ile emlak vergisinden muaf olacaktır.
7) İndirimli Kurumlar Vergisi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur.
Örneğin; Duru AŞ’nin bulunduğu Giresun ilinde (5. bölge) yatırıma katkı oranı %40 ve indirimli kurumlar vergisi oranı %80’dir. Şirket bu bölgede 2023 yılında, fabrikasının çatısına GES kurmak için 5.000.000 TL yatırım yapmış ve GES üzerinden elektrik üretiminden 2023 yılında 800.000 TL kazanç elde etmiştir. (Kurumlar vergisi oranı %25’tir.)
Buna göre teşvik, elektrik üretim kazancı üzerinden her yıl alınması gereken kurumlar vergisinin %80’inden vazgeçilerek verilecektir. Böylece, 2023 yılında 800.000 TL üzerinden (800.000 x %25) 200.000 TL vergi hesaplanacak; bu tutarın da %80’i olan 160.000 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
| GES’in Hazine tarafından desteklenecek toplam tutarı [5.000.000 x %40] | 2.000.000 TL |
| Elektrik üretim kazancı üzerinden hesaplanan vergi [800.000 x %25] | 200.000 TL |
| 2023 yılında tahsilinden vazgeçilen kurumlar vergisi [200.000 x %80] | 160.000 TL |
| Bu faaliyet nedeniyle ödenecek kurumlar vergisi [200.000 – 160.000] | 40.000 TL |
| İleriki yıllar için kalan destekleme tutarı [2.000.000 – 160.000] | 1.840.000 TL |
Bu indirim hakkı, yatırım döneminde de kullanılabilmektedir. Böylece, elektrik üretiminden kazanç elde etmeden, diğer kazançlar için de vergi ödenmeyebilecektir.
Değerlendirme
Yeni teşvik mevzuatına göre, şirketlerin GES yatırımı için teşvik belgesi almaları ve bu GES yatırımını gerçekleştirmeleri çok önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu avantajları kısaca aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:
1) Her bölge ve şirket özelinde farklılıklar olmakla birlikte, GES yatırımlarının %40 ila %50’sini vergisel destekleme suretiyle devlet karşılamaktadır. Böylece, GES’ler için yatırım maliyeti yarıya kadar düşebilmektedir.
2) Dünyadaki enerji fiyatlarına ilişkin konjonktüre bakıldığında, işletmelerinde/fabrikalarında elektrik üreten şirketler, hem maliyet hem satış yönünden büyük bir avantaj sağlamaktadır.
3) Avrupa Yeşil Mutabakatı’na ilişkin mevzuat yakın bir tarihte yürürlüğe girecektir. Emisyon azaltımı sağlayan işletmeler, vergisel ve mali teşviklerden yararlanacak; bu mevzuata uyum sağlamayan şirketler ise belli yükümlülüklerin/yaptırımların kapsamına alınacaktır. GES yatırımı yapan işletmeler, Yeşil Mutabakat’a uygun prosedürleri yerine getiren şirketler olarak değerlendirilecektir.
İşletmelerine/fabrikalarına GES kurduracak işletmeler aşağıdaki süreçleri işleteceklerdir:
1) Yatırım teşvik belgesi alınması
2) Yerli üreticilerden GES panelleri ve diğer ekipmanların satın alınması,
3) GES için gerekli izinlerin alınması, verimlilik ölçümlerinin gerçekleştirilmesi ve imalatın yapılması,
4) Yatırım teşvik süresince vergisel teşviklerin uygulanması
5) Yatırım teşvik belgesinin kapatılması
6) Kapama işlemi sonrasında SGK ve vergisel teşviklerinin uygulanması
Örneğin; İstanbul’daki fabrikasının çatısına 10.000.000 TL maliyetle GES kurduran bir işletme, yaklaşık olarak aşağıdaki teşviklere sahip olacaktır.
| Kurumlar vergisi indirimi | 3.000.000 TL |
| KDV istisnası | 1.800.000 TL |
| Sigorta primi teşviki | 100.000 TL |
| Damga ve harç istisnası | 100.000 TL |
| TOPLAM | 5.000.000 TL |
Böylece, GES yatırımının %50’sini devlet karşılayacak ve işletmeler bu tutar kadar avantaj sağlayacaktır.
